Wywichnięcie rzepki. Wszystko, co trzeba wiedzieć o tej kontuzji

Spośród wielu rodzajów urazów w obrębie stawu kolanowego wywichnięcie rzepki jest jednym z najmniej „medialnych”. Rzadko się o nim mówi i pisze, stąd wiele osób nie ma pojęcia, jak rozpoznać objawy tej kontuzji i co robić, gdy już się przytrafi. Dlatego postanowiliśmy poświęcić temu urazowi trochę miejsca na naszym blogu. Dowiedz się, czym właściwie jest wywichnięcie rzepki i jak groźny może być ten uraz w przypadku zaniechania rehabilitacji.

Czym jest rzepka?

Rzepka to ten element stawu kolanowego, który możesz bez problemu wyczuć pod palcami z przodu ugiętego kolana – ta charakterystyczna „kulka” to właśnie rzepka, czyli po prostu owalna kość, do której od góry jest przyczepiony mięsień czworogłowy, a od dołu więzadło rzepki.

Rzepka pełni bardzo ważną funkcję w układzie ruchu ludzkiego organizmu, ponieważ jej zadaniem jest przenoszenie siły mięśnia czworogłowego na podudzie. W czasie chodzenia czy ogólnie używania stawu kolanowego rzepka przesuwa się w bruździe na kości udowej.

Wywichnięcie rzepki, czyli?

Wywichnięcie lub zwichnięcie rzepki to patologiczny stan, w którym dochodzi do przesunięcia się rzepki poza jej anatomiczną pozycję. Dochodzi wówczas do naciągnięcia lub nawet zerwania więzadeł rzepki, co w większości przypadków jest skutkiem jakiegoś urazu mechanicznego. Osłabione więzadła nie są w stanie utrzymać rzepki w prawidłowej pozycji, przez co wysuwa się ona z wspomnianej wcześniej bruzdy.

Przyczyny wywichnięcia rzepki

W rzadkich przypadkach wywichnięcie/zwichnięcie rzepki jest konsekwencją anatomicznych anomalii w obrębie stawu kolanowego. Można tutaj wymienić chociażby niekorzystny przebieg więzadła rzepki, nieprawidłowe wykształcenie bruzdy rzepki czy zaburzenia budowy całej kończyny dolnej (np. nieprawidłowa rotacja kości udowej).

W zdecydowanej większości przypadków natomiast wywichnięcie rzepki jest skutkiem doznanego urazu. Nie musi to być wcale żaden poważny wypadek. Wystarczy tutaj np. uderzenie kolanem o kant szafki czy ławki szkolnej, zderzenie się z drugą osobą podczas uprawiania sportu, czy nawet nieszczęśliwe uklęknięcie na kolano.

Co istotne, zwichnięcie rzepki najczęściej diagnozuje się u osób bardzo młodych, będących w okresie dojrzewania, a więc u nastolatków. Wtedy rzepka jest najbardziej podatna na przemieszczenie się w bruździe, co ma związek zarówno z uwarunkowaniami anatomicznymi, jak i podwyższoną aktywnością fizyczną w tak młodym wieku. Uraz znacznie rzadziej przytrafia się natomiast osobom dorosłym, a już szczególnie seniorom.

To warto wiedzieć

Skłonność do wywichnięcia rzepki może być dziedziczna, wynikając ze specyficznej budowy stawu kolanowego. Jeśli więc taka kontuzja przytrafiła się w młodości np. tacie, to jest prawdopodobne, że podobnego urazu w nieszczęśliwych okolicznościach dozna dorastające dziecko.

Objawy wywichnięcia rzepki

Zwichnięcie rzepki jest trudne do przeoczenia, ponieważ tej kontuzji towarzyszą wyraźne objawy, takie jak:

uczucie przesunięcia rzepki do boku lub na zewnątrz,
ból w stawie kolanowym,
tkliwość rzepki,
wyraźnie widoczna deformacja kolana.

Co robić?

Na początek warto zaznaczyć, że u wielu osób wywichnięta rzepka po chwili samoistnie wraca na miejsce pod wpływem np. gwałtownego wyprostowania lub zgięcia nogi w kolanie. Jest to bardzo nieprzyjemne, natomiast rozwiązuje problem – przynajmniej na ten moment.

Jeśli jednak rzepka nie chce wrócić na miejsce, to pod żadnym pozorem nie należy próbować wprowadzić z powrotem do bruzdy na siłę! Wywichnięcie rzepki to poważna kontuzja, która wymaga pilnej interwencji ortopedycznej. Jeśli więc po kilku minutach rzepka wciąż jest wysunięta, kolano puchnie, a ból się nasila, to nie ma na co czekać – należy udać się na SOR.

Nie lekceważ zwichnięcia rzepki! Umów się na konsultację ze specjalistą w gabinecie rehabilitacji ARPwave!

Leczenie przy zwichnięciu rzepki

Zdiagnozowanie tego urazu nie stanowi problemu dla doświadczonego ortopedy – wystarczy rzucić okiem na kolano i wszystko jest już jasne. Mimo to w przypadkach wywichnięcia rzepki lekarz może, a wręcz powinien zdecydować się na diagnostykę obrazową w celu oceny stanu całego stawu kolanowego. Czasami zdarza się, że kontuzji towarzyszy oderwanie od rzepki lub kości udowej fragmentów kostnych. Może się również okazać, że doszło do poważnego uszkodzenia więzadeł.

Na szczęście bardzo rzadko dochodzi do konieczności doraźnego nastawienia rzepki. W przypadku, gdy jest to pierwsza taka kontuzja w życiu pacjenta, stosuje się leczenie zachowawcze poprzez stabilizację i odciążenie stawu kolanowego.

Trzeba natomiast zaznaczyć, że wywichnięcie rzepki jest kontuzją, która bezwzględnie wymaga poddania kończyny rehabilitacji.

Z rehabilitacji rzepki skorzystasz w gabinecie Rehabilitacji ARPwave!

Dlaczego rehabilitacja po zwichnięciu rzepki jest konieczna?

Ponieważ jest to kontuzja mająca tendencję do nawracania. Jednorazowe doznanie tego urazu znacząco zwiększa ryzyko, że sytuacja w przyszłości się powtórzy z uwagi na osłabienie więzadeł rzepki. Może to nawet doprowadzić do powstania anomalii w budowie stawu kolanowego.

Chcąc uniknąć takiego scenariusza, a tym samym operacji, należy skorzystać z rehabilitacji już po pierwszym doznaniu wywichnięcia rzepki – nawet jeśli rzepka samoistnie wróciła na miejsce. Najlepszą metodą rehabilitacji rzepki jest ARP, którą oferują gabinety Rehabilitacji ARPwave w Warszawie i Konstancinie.

21 lutego 2022

CIESZ SIĘ RUCHEM BEZ BÓLU